Kraków, 17 listopada 2016 r.
Szanowny Pan
Jarosław Gowin
Wicepremier Rządu RP17
Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Szanowny Panie Premierze,
W imieniu Zarządu oraz Członków Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Małopolski zwracam się do Pana Premiera z prośbą o systemowe wsparcie Polskiej Akademii Umiejętności – założonej przed 200 laty w 1815 r. jako Towarzystwo Naukowe Krakowskie – korporacji naukowej
o międzynarodowej sławie i prestiżu skupiającej elitę polskich i zagranicznych naukowców.
Wyrazem promieniowania Akademii poza granice zaborów było przekazanie jej na własność (1893) zbiorów Biblioteki Polskiej w Paryżu, największej kolekcji poloników zgromadzonych przez Wielką Emigrację, także utworzenie jej stacji w Paryżu, a już wcześniej powołanie do życia stacji naukowej – Ekspedycji Rzymskiej (corocznych wyjazdów do archiwów rzymskich).
W przeszłości podstawę materialną działalności stanowił majątek PAU, w którego skład wchodziły zwłaszcza nieruchomości (setki hektarów), część z nich na terenie poza obecną wschodnią granicą Polski. W okresie PRL ówczesne władze pozbawiły PAU jej majątku i odebrały możliwości działania. PAU mogła podjąć działalność dopiero jesienią 1989 r., ale utraconego majątku PAU nigdy nie odzyskała.
Dzisiaj PAU dysponuje jedynie kilkoma budynkami oraz jest właścicielem budynku w Paryżu,
w którym znajduje się Biblioteka Polska, dzierżawiona przez Towarzystwo Historyczno-Literackie. Nie jest to jednak źródło dochodu – przeciwnie – biblioteka jest w znacznym zakresie finansowana za pośrednictwem PAU.
Obecnie podstawą jej bardzo ważnej i szerokiej działalności naukowej są wręcz symboliczne środki finansowe przyznane przez Państwo. Przyznawane środki miały stanowić również rekompensatę za utracony i upaństwowiony majątek. Pomimo inflacji, stale zwiększających się kosztów funkcjonowania, wysokość środków finansowych nie uległa jednak zmianie od 10 lat, a do tego PAU podlega ograniczeniom przewidzianym w przepisach o finansowaniu nauki.
PAU współfinansuje biblioteką naukową PAU i PAN oraz Archiwum Nauki Polskiej. Lokale zajmowane przez te instytucje wymagają remontu. To samo dotyczy wielu pomieszczeń PAU,
m.in. małej auli, którą zdobi polichromia projektu Matejki. PAU jest właścicielem bogatej kolekcji rycin, która z braku odpowiednich pomieszczeń nie może być eksponowana. Podobnie PAU nie ma środków na wymagany 50% wkład własny na absolutnie konieczne remonty w zabytkowych obiektach.
Polska Akademia Umiejętności to także partner wspierany przez samorządu terytorialnego, czego potwierdzeniem jest uchwała Rady Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa z 1993
o współpracy z PAU i finansowaniu przywróconej, ustanowionej w XIX w. Nagrody im Mikołaja Kopernika. Podobnie uchwałą Sejmiku Województwa Małopolskiego z 1999 r. przywrócona została i sfinansowana ponadstuletnia Nagroda Jerzmanowskich, nazywana „polskim Noblem”.
Dlatego w imieniu samorządów terytorialnych, zwracam się do Pana Premiera
o podjęcie decyzji zmierzającej do co najmniej dwukrotnego zwiększenia środków finansowych na działalność tej, oprócz Uniwersytetu Jagiellońskiego, najstarszej i najbardziej zasłużonej instytucji życia naukowego w Polsce.
Bez wątpienia Polska Akademia Umiejętności jest swoistą „perłą w koronie polskiej nauki”
i tak powinna być traktowana przez władze Państwa, szczególnie w obecnym świecie opartym na wiedzy powinniśmy wspólnie dokładać wszelkich starań, aby wybitnym naukowcom stworzyć jak najlepsze warunki do pracy i rozwoju. W przeciwnym razie osłabimy lub stracimy nasz największy kapitał – wybitnych naukowców dzięki chcemy budować prestiż nauki oraz innowacyjną gospodarkę opartą na wiedzy.
Najwyższy szacunek budzie prestiżowa lista członków krajowych i zagranicznych PAU.
Załączona informacja o działalności PAU jest również ważnym argumentem za istotnym zwiększeniem finansowania.
Z wyrazami szacunku
Kazimierz Barczyk
Przewodniczący Stowarzyszenia
Gmin i Powiatów Małopolski
Otrzymuje:
- dr hab. Andrzej Białas – prezes Polskiej Akademii Umiejętności