Prawo do oddychania czystym powietrzem musi być bezwzględnie przestrzegane.
Już jako pierwszy przewodniczący Rady Miasta Krakowa już 16 maja 1991 roku zorganizowałem pierwszą otwartą konferencję w sali obrad „Kraków obszarem specjalnie chronionym”, na którą zaprosiłem Ministra Ochrony Środowiska prof. Macieja Nowickiego i Prezesa NFOŚ dr. Bronisława Kamińskiego, z wiodącymi zagadnieniami: 1. „Ekokonwersja – Szansa dla Krakowa i Śląska”; 2. „Rola NFOŚ w finansowaniu przedsięwzięć ekologicznych w Krakowie”; 3. „Restrukturyzacja Huty T, Sendzimira”; 4. „Likwidacja niskiej emisji”.
Podpisałem wówczas uchwałę Rady Miasta o radykalnym ograniczeniu zanieczyszczeń przez Hutę im. Lenina. Nasze działania na rzecz ochrony środowiska wówczas wsparł Prezydent USA George Bush, przeznaczając 20 mln dolarów na powstanie pierwszego w Polsce monitoringu powietrza dla likwidacji niskiej emisji. W imieniu mieszkańców Krakowa listownie serdecznie podziękowałem mu za ten dar w imieniu mieszkańców Krakowa, pisząc też: „Nie jest tajemnicą, że nasze historyczne, pełne zabytków miasto, które był Pan łaskaw odwiedzić jest na krawędzi klęski ekologicznej”.
Dalszą walkę ze smogiem prowadziłem w Sejmiku Województwa Małopolskiego, który w sprawie ochrony powietrza zrobił dużo. Jestem dumny, że byłem współinicjatorem historycznej, przełomowej uchwały Sejmiku Województwa Małopolskiego w sprawie zakazu palenia węglem w Krakowie, pod którą jest mój podpis, jako przewodniczącego Sejmiku Województwa Małopolskiego, gdy krakowski smog powodował, że byliśmy miastem klęski ekologicznej w Polsce. Był to pierwszy tego typu akt prawa lokalnego w Europie Środkowo-Wschodniej, skutecznie przyczyniając się do walki ze smogiem. Inicjatywa, była realizowana w ścisłej współpracy z Prezydentem i Radą Miasta Krakowa. Bezwzględny zakaz palenia węglem i drewnem obowiązuje w Krakowie od 1 września 2019 roku.
Smog jest największym wyzwaniem dla mieszkańców Krakowa i Małopolski od dziesiątków lat, od czasów PRL. Stowarzyszenie podjęło w tej sprawie wiele działań. Zorganizowało kilkadziesiąt konferencji o ochronie powietrza, zmierzając do tego, żeby pobudzić aktywność mieszkańców, nauczyć ich korzystania z funduszów, żeby podjąć szereg działań eliminujących „kopciuchy” w Krakowie i Małopolsce. Już dwadzieścia lat temu zorganizowaliśmy ważną konferencję we współpracy z samorządami śląskimi, po to, aby tam też organizowano działania restrukturyzacyjne, ograniczające przekazywanie dużej ilości zanieczyszczonego powietrza z aglomeracji śląskiej.
Kierowane przeze mnie Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski od 20 lat aktywnie działa na rzecz walki ze smogiem i ograniczania niskiej emisji – byliśmy organizatorem dwóch edycji Forum Budownictwa Pasywnego i Efektywności Energetycznej w Budownictwie, a wspólnie z redakcją GLOBEnergia dwóch Ogólnopolskich Kongresów „Niska Emisja” oraz XXXIV edycji „Forum odnawialnych źródeł energii. Energia w gminie”.
Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski w wielu swoich stanowiskach i apelach opowiadało się za kompletnym systemem ochrony powietrza w Krakowie i Małopolsce obejmującym m.in.:
- realizację gminnych programów niskiej emisji – w tym eliminację starych pieców węglowych,
- rozbudowę i modernizację sieci ciepłowniczych i gazowych,
- promocję wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE) oraz realizację gminnych
- i ponadgminnych programów zwiększających wykorzystanie OZE,
- termomodernizację budynków oraz wspieranie budownictwa energooszczędnego,
- całkowite wyeliminowanie spalania śmieci w paleniskach domowych,
- rozwój komunikacji publicznej wraz z systemem parkingów typu „Parkuj i Jedź” (Park & Ride),
- rozwój niskoemisyjnej Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej,
- rozwój ruchu rowerowego,
- system mierników zanieczyszczenia powietrza w każdej wiosce województwa.
Aby pomóc w walce ze smogiem także innym gminom wspólnie z Redakcją Globenergia wydaliśmy dwa poradniki samorządowe: Niska Emisja – Od Przyczyn Występowania Do Sposobów Eliminacji. Monografia.(2015) Poradnik „Niska Emisja – efektywność energetyczna w gminach i samorządach” (2017).
Od 2019 r., od zakazu palenia węglem w Krakowie powietrze wyraźnie się poprawiło. Krakowianie mogliby już teraz oddychać świeżym powietrzem, a nie smogiem, gdyby nie „smogowy obwarzanek” – okoliczne gminy, w których wciąż dymi 10 tys. kopciuchów. I to zgodnie z naszą uchwałą miało się skończyć w 2023.
Zachęcam Państwa do zapoznania się z najnowszą publikacją SGiPM ENERGIA W GMINIE
INNE WYBRANE DZIAŁANIA
- Szkolenie: Smog w Polsce. Przyczyny, skutki, przeciwdziałanie
- Konferencja: Czyste Powietrze w Małopolsce
- II Ogólnopolski Kongres Niskiej Emisji
- Stanowisko Walnego Zgromadzenia Członków SGiPM w sprawie ochrony powietrza
- I Kongres Niskiej Emisji
- Stanowisko Zarządu SGiPM w sprawie zwiększenie funduszy UE na ochronę powietrza w Krakowie i Małopolsce
- Konferencja: Jak chronić powietrze w Krakowie i Małopolsce
- Apel SGiPM do Ministra Środowiska o pilne wprowadzenie Krajowego Programu Ochrony Powietrza
- Stanowisko SGiPM na Konferencję Gospodarka cieplna w gminie – ochrona powietrza w Małopolsce Wysokoenergooszczędne budynki w gminach
